Na rogu Polski Radzieckiej i Niepodległości

Ja wiem, że nie ma w stolicy takiego skrzyżowania. Ale róg Alei Niepodległości i ulicy Juliana Bruna jest. A kim był Julian Brun (pseudonimy: Antonowicz, Bronowicz, Juliański, Spis), korespondnet TASS, piewca Polski Radzieckiej i „Związku Sowieckiego – jedynej ojczyzny robotników i chłopów całego świata”?

Niestrudzonym orędownikiem głoszonego przez Międzynarodówkę Komunistyczną (Komintern) hasła „ZSRR jedyną ojczyzną robotników i chłopów całego świata” – także wówczas, gdy ruch komunistyczny z powodów taktycznych przestał to hasło głośno propagować.

Urodził się w 1886 roku w Warszawie, zmarł 28 kwietnia 1942 roku w Saratowie, większość życia spędził poza Polską jako działacz Międzynarodówki Komunistycznej w ZSRR i Francji, korespondent sowieckiej agencji TASS. Działał w SDKPiL (1905-1919), a od 1919 roku KPP (1923-25 członek Komitetu Centralnego KPP,  1921-26 i 1929-1938 członek tzw. Centralnej Redakcji KPP).

W 1925 roku skazany przez sąd Rzeczypospolitej Polskiej działalność komunistyczna na 8 lat więzienia, już rok później został wymieniony na więzionych w ZSRR polskich patriotów i udał się do Moskwy, skąd jako korespondent agencji TASS jeździł m.in. do Paryża i Wiednia.

A oto kilka próbek stylu i twórczości tego patrona warszawskiej ulicy:

Rok 1931:

Zjednoczenie rozdartych przez imperializm polski ziem Białorusi i Ukrainy w jedną republikę radziecką przez połączenie UZ i BZ [Zachodniej Ukrainy i Zachodniej Białorusi] z USRR i BSRR [Ukraińską Socjalistyczną Republiką Radziecką i Białoruską Socjalistyczną Republiką Radziecką] jest nadal naszym programowym żądaniem , jest jedynie słusznym proletariackim zastosowaniem zasady samookreślenia aż do oderwania [od Polski] w stosunku do UZ i BZ. Nadal będziemy propagować takie rozwiązanie, jako jedynie całkowite rozwiązanie kwestii narodowej , jedynie rzeczywiste wyzwolenie narodowe.

Rok 1934:

Polska faszystowska jest najistotniejszym ogniwem frontu antyradzieckiego. Polityka zagraniczna Polski faszystowskiej od początku jej istnienia ma jeden cel: wojnę przeciw ZSRR. Militaryzm polski, polska armia burżuazyjna jest budowana, tresowana i zbrojona za krwawe grosze wyciskane z mas pracujących dla jednego celu: wojny przeciw ZSRR. (…)

Jeśli zwycięska rewolucja proletariacka nie chwyci za gardło burżuazji polskiej, zanim ona urzeczywistni swoje krwawe plany, bądźmy gotowi do przeciwstawienia jej wewnątrz kraju rewolucyjnego frontu walki o polski Październik, o polską Republikę Socjalistyczną.

Rok 1935:

Związek Radziecki jest związkiem dobrowolnym, a już to znaczy, że Polska Radziecka, gdyby była powstała w roku 1920 i kiedy powstanie w przyszłości, wcale nie „musi” wejść do tego Związku, lecz ułoży sobie swój stosunek doń tak, jak będą chciały zwycięskie i wszechwładne w Polsce po zwycięstwie nad burżuazją masy pracujące. To jest pewne, że Polska Radziecka nie będzie zmuszać żadnego z narodów, dzisiaj podbitych i ujarzmionych przez imperializm polski, do jedności państwowej z narodem polskim. (…)

Rząd radziecki w roku 1920 nie myślał ani przez chwilę o „wcieleniu” Polski do federacji radzieckiej. (…) żadnego zagrożenia niepodległości narodu polskiego w wojnie  1920 roku nie było. (…)

Jedynie my, komuniści, możemy dziś w Polsce z podniesioną głową wspominać w całej prawdzie wobec mas ludowych Polski rok 1920. Jedynie my, komuniści, broniliśmy w roku 1920 sprawy ludu pracującego Polski (…). Jedynie nasi polegli – bojownicy Czerwonej Armii i bojownicy Polskiej Republiki Socjalistycznej pomordowani przez sądy doraźne burżuazji i bez sądu – padli za sprawę ludu pracującego Polski.

PRL nie zapomniała o swoim proroku.

W 1955 roku Wydział Historii KC PZPR przygotował do druku, a Wydawnictwo Książka i Wiedza wydało trzytomowe „Pisma wybrane” Bruna, z których zaczerpnąłem wszystkie powyższe cytaty.  

Julian Brun został patronem jednej z najważniejszych nagród, przyznawanych przez ówczesne Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich. (Gdy kilka tygodni temu redaktor Witold Gadowski napisał na blogu w s24, że „w czasach PRL-u nie wręczano dziennikarskich nagród”, miał rację jedynie o tyle, że pisanie w peerelowskiej prasie cenzurowanej nie zawsze zasługiwało na miano dziennikarstwa.) Nagrodę im. Juliana Bruna otrzymali m.in. Wiesław Górnicki i Sławomir Mrożek, Janusz Roszko i Ryszard Kapuściński, Janusz Niczyporowicz i Kazimierz Dziewanowski, Jerzy Jaruzelski i Leszek Mazan.

Julian Brun od lat jest patronem stołecznej ulicy łączącej Aleje Niepodległości z ulicą Rakowiecką – parę kroków od stacji metra Pole Mokotowskie, u samych rogatek Mokotowa. Mimo podejmowanych w ostatnich latach nieśmiałych prób zmiany patrona – tu nadal nic się nie zmienia.

P. S. Parę tygodni temu do Rady Dzielnicy Mokotowa wpłynęły wnioski radnych SLD o poparcie inicjatyw nadania:

- imienia Izabeli Jaruga-Nowackiej Centrum Integracji Mieszkańców i Organizacji Pozarządowych przy ul. Woronicza 44a,

- nazwy Unii Europejskiej rondu na skrzyżowaniu ulic Marynarskiej, Wołoskiej i Rzymowskiego oraz Alei Wilanowskiej (przy Galerii Mokotów).